گذری بر شیار143

 

شیار 143 حکایت مهر و محبت مادری است که فرزند خود را روانه جبهه می سازد که به خوبی توانست عواطف مادرانه را نسبت به فرزند خود به نمایش گذارد. این فیلم را می توان روزنه ای جدید بر ذخایر عظیم و ارزشمندی از حقایق دفاع مقدس دانست که هنوز سینمای ایران از آن بی بهره است.

به طور کلی «دفاع مقدس» می تواند کیمیایی باشد که به کالبد صنعت سینما، حیاتی مقدس و معنائی عمیق بخشد؛ چرا که تنها در این ژانر سینمایی است که داستان فیلم بر حقایقی از این عالم تکیه دارد. در حال حاضر ماهیت و خصلت فیلم های موجود، «ساختگی» بودن آنها است چراکه هیچ پشتوانه ای جز خلاقیت ذهن نویسنده و کارگردان ندارد اما در سینما دفاع مقدس، هرچند قصه و داستان فیلم ساختگی باشد، اما ذات و سرشت آن حکایت از حقیقتی در عالم خارج (دفاع مقدس) می کند. اساساً خصلت اصلی هنر دینی در مقایسه با هنر مدرن در همین حکایت گری و روایت گری او است. مقصود این نیست که فیلم در هنر دینی می بایست مستند و یا داستان فیلم واقعی باشد بلکه می بایست با حقیقت ، نسبتی برقرار کند، هنر دینی می بایست انعکاس حقیقت و جلوه گاه آن باشد و دارای باطن، جان و معنا باشد.

اگر در شیار143 مخاطبین از احساسات مادری -که چشم انتظار فرزند خود از جبهه است- متأثر می شوند، این «احساسات» ریشه در حقیقتی مقدس دارد که هشت سال جهاد فی سبیل الله را در این کشور را رقم زده است. اگر بازیگری زبردست نقش این مادر را بازی می کند و عواطف مخاطب را برمی انگیزاند، مخاطب می داند که این «نقش»، نماینده و مثالی از هزاران مادر شهیدی است که فرزند خود را بزرگ کرده و جگرگوشه خود را روانه جبهه ساختند و از احساس مادری خود در مسیر حفظ کیان کشور اسلامی و تبعیت از رهبری گذشتند. از این روی همراهی با این «احساس» و پذیرش آن، در امتداد زنده نگاه داشتن یاد شهداست که کمتر از شهادت نیست(مقام معظم رهبری) که کسب این توفیق را می بایست به کارگردان این فیلم تبریک گفت.

 عوامل جذابیت فیلم همواره ریسمان هایی نامرئی از جنس «احساسات و عواطف» است که مخاطب را بر صندلی سینما می بندد و او را تا انتهای فیلم میخ کوب می کند. اما توجه به این نکته مغفول، حائز اهمیت است که ریشه و منشأ این احساسات متفاوت است؛ که طیف وسیعی - از تحریک غرایض و شهوات مادی گرفته تا ارتباط با فطرت پاک انسان ها و امیال متعالی او- را در بر می گیرد. از این روی توجه به این نکته که فیلم با کدام یک از امیال وجودی انسان ارتباط بر قرار می کند بسیار مهم است، اما بی تردید قوه «تخیل» مخاطب در همه فیلم های رایج حضوری پررنگ و محوری دارد چرا  که مخاطب می بایست «نقش» بازیگران را در ذهن خود باور کند. مخاطبی که می داند بلکه یقین دارد که نقش های «پدر» ، «مادر»، «فرزند»، «همسر» و انواع جایگاه ها و مناصب مختلف بازیگران هیچ کدام واقعی نیست اما با قوه خیال خود آنها را واقعی فرض می کند و در نسبت و روابط میان آنها غرق می شود. از این روی فیلم را می توان تماماً اعتباری دانست که کمترین بهره ای از حقیقت و واقعیت ندارد و صرفاً یک «بازی» است. و چه خوب عنوانی برآن گذاشته اند: صنعت سینما، خصلت «صنایع» این است که دست ساخته بشری است که برای رفع نیاز و حاجتی تولید شده است. اما سینمای دینی اینگونه نیست؛ سینمای دینی تکیه بر حقایقی متعالی دارد و با عقل و فطرت مخاطب ارتباط بر قرار می کند و بر ایمان او می افزاید. از این روی احساساتی که در سینمای دینی جریان پیدا می کند، منبع آن، امور قدسی و معنوی است و نه سراب خیال و توهم و هیجانات کاذب و پوچ. البته در هنر دینی نیز خیال و وهم به کار گرفته می شود؛ هر دو دستگاه ولایت حق و باطل با تمام قوای انسان ارتباط بر قرار می کند اما تفاوت در نظام دهی به آنها و جهت حرکت است، در یکی عقل (البته عقل در ادبیات وحی و نه عقل فلسفی) «العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان» و در دیگری نفس «ان النفس لاماره بالسوء» محور قرار می گیرد و دیگر قوا در نسبت با آن جایگاه پیدا می کنند.

.....شیار 143 را می توان بهترین شاهد بر وجود ظرفیت های گرانقدر و پنهان سینمای دینی و دفاع مقدس دانست که انشاالله بیش از پیش مورد عنایت اهل هنر قرار گیرد.